Con khỉ của anh Xuân Đàm

Tản văn

Chả hiểu sao mấy hôm nay cứ lởn vởn bóng dáng con khỉ của anh Xuân Đàm, con vẹt của anh Hải Bằng, đi đâu cũng nhớ về chúng nó. Lạ quá, hay là do biến đổi khí hậu?  Hi hi. Chuyện con vẹt của anh Hải Bằng kể sau, bây giờ kể chuyện con khỉ của anh Xuân Đàm trước đã.

 Anh Xuân Đàm là đạo diễn sân khấu lứa “Tây học”, lứa đạo diễn đã làm nên một giai đoạn rực rỡ của sân khấu nước nhà (1980-1995). Giống như thơ tiền chiến đã làm nên một cuộc cách mạng thơ ca vô tiền khoáng hậu, các đạo diễn “Tây học”, trong đó có anh Xuân Đàm, đã làm nên một cuộc cách  mạng sân khấu có một không hai. Họ đã rũ bỏ thứ ngôn ngữ tả thực thô sơ để đem đến sân khấu một ngôn ngữ ước lệ hiện đại làm nức lòng khán giả đương thời. Nhưng thôi, chuyện này nói sau. 

Mình không rõ Xuân Đàm về nước từ khi nào, chỉ biết anh đạo diễn lặt vặt ở trong tỉnh (Bình Trị Thiên) cũng đã lâu rồi, giới sân khấu trong tỉnh (Bình Trị Thiên) ai nấy đều nể phục anh nhưng khán giả và giới sân khấu cả nước vẫn ít biết về anh. Đến Hội diễn sân khấu năm 1983 anh  xuất chiêu với vở diễn Bão tố ngoài khơi gây chấn động Hội diễn, khi đó sân khấu nước nhà mới ồn ào xuýt xoa về anh. Đạo diễn Xuân Đàm với không gian dây đầy ấn tượng đã giật luôn năm, sáu huy chương vàng trong một vở diễn. Xin nói luôn huy chương vàng hồi đó còn giá trị lắm, không phải như bây giờ. Anh được điều lên Sở văn hóa làm phó giám đốc sau thắng lợi của vở diễn, đúng là một bước lên tiên, hi hi.

Khi mình về Sở văn hóa Bình Trị Thiên, Xuân Đàm đã là phó sở. Chẳng biết anh giầu nghèo thế nào nhưng lúc nào cũng thấy anh thong dong. Khi mà tụi mình đa số nhá bữa sáng bằng bát cơm nguội khúc cá kho thì sáng sáng anh cưỡi Honda 50 (Thời này là oách xì dầu lắm rồi) chở chị Kim Quí váy xống sáng ngời tới nhà hàng ăn sáng, uống cà phê rồi mới thong dong đến công sở. Hồi này ai nấy đều nhớn nhác hốc hác vì cơm áo gạo tiền, vợ chồng Xuân Đàm, Kim Quý vẫn váy xống sáng ngời, thong dong giữa đường phố Huế, thật phục lắm.

Sống lâu mới biết tại tính thích chơi sang, không chịu lọ mọ cá gỗ  chứ Xuân Đàm, Kim Quý cũng khổ bỏ bà. Chiếc xe máy mua trả góp, cả năm mới trả hết. Mình đến chơi nhà thấy bữa cơm của họ cũng đạm bạc như nhà mình. Chị Kim Quý cũng ứng lương trước tháng giống như bất kì ai ở Hội văn nghệ. Rứa đó. Nghệ sĩ vẫn vậy, ít ai chịu nghèo hèn, nghèo sang đó là cách chơi của họ. Cũng vì cái tính thích chơi sang mà Xuân Đàm, Kim Quý dính tới một con khỉ, hi hi.

 Một buổi sáng mình đang đứng chơi với anh Ngọc Tranh và thằng Ngọc Bình ở sân đoàn kịch nói , anh Đàm chở chị Quý vè vè đi vào, trên đầu xe máy có một con khỉ ngồi chồm hổm. Con khỉ bé tí, cái mặt hiền khô, đôi mắt tròn xoe như mắt con nít ngơ ngác nhìn mọi người, trông thật thương. Tụi mình xúm lại ngắm ngắm nghía nghía, ai cũng xuýt xoa khen con khỉ đẹp, dễ thương. Anh Ngọc Tranh hỏi anh Đàm, nói Xuân Đàm kiếm mô ra con khỉ hay rứa bay. Anh Đàm đắc chí mặt vênh lên cái miệng nhọn hoắt, nói oa chà kể hết công phu của tao để có con khỉ ni  phải mất mấy ngày, kể răng hết được. Anh Đàm cười hề hề, mắt sáng lên kiêu hãnh cũng với miệng nhọn hoắt. Mỗi khi phỡn một điều gì cái miệng vẩu của anh lại nhọn hoắt, y chang cái miệng Huy Đức mỗi khi phỡn chí lại nhọn miệng đơn ca, hi hi.

Chị Quý bảo con khỉ, nói chào các bác đi con. Con khỉ khoanh tay gật đầu rất chi là lễ phép, hi hi. Chị Qúi lấy ra quả chuối tiêu đưa cho con khỉ, chị tươi tỉnh khoe với mọi người, nói nó phải ăn chuối tiêu, chuối khác nó không ăn. Anh Ngọc Tranh cười, nói chà, khỉ cũng học làm sang, mi thử bỏ đói cho hắn một ngày coi thử. Chị Quý nói không mà không mà, giống khỉ ni sang lắm, không phải khỉ thường mô. Con khỉ ngồi bóc vỏ chuối ngỏn ngoẻn ăn, trông cái tay mềm mại nhẹ nhàng bóc vỏ chuối, cái miệng bé xíu của nó múm mím và đôi mắt tròn xoe háo hức… yêu ơi là yêu!

Thằng Ngọc Bình ( nay là giám đốc nhà hát ca kịch Huế) đứng nhìn con khỉ ngẩn ngơ. Nó lấy vợ hơn chục năm không có con, hai vợ chồng nó thèm con gần chết. Thấy con khỉ cơn ghiền con nít của nó lại nổi lên. Nó túm lấy áo anh Đàm, nói chú chú… chú để lại con khỉ cho con. Anh Đàm trợn mắt lên, nói thăng ni nói chi rứa mi, một chỉ của người ta đó mi. Một chỉ vàng hồi đó to lắm, anh Đàm tưởng hét vậy thằng Ngọc Bình phải thụt đi, ai dè nó cũng trợn mắt lên, nói một chỉ con cũng mua. Con bù thêm cho chú vài phân uống cà phê, công lao chú tìm kiếm vất vả. Anh Đàm cười lắc đầu, nói tao nói chơi rứa thôi, một cây tao chắc chi tao đã bán. Chiều tối thằng Ngọc Bình đem vợ nó là Tiểu Hoa đến nhà anh Đàm, nói chú ơi một cây thì một cây. Nó xòe ra năm chỉ trước mặt anh Đàm, nói vợ chồng con tích cóp được năm chỉ, chú để lại con khỉ cho vợ chồng con, coi như vợ chồng con nợ chú năm chỉ.

Anh Đàm, chị Quí nhìn vợ chồng thằng Ngọc Bình ngao ngán, họ lắc đầu nói con khỉ bây giờ như con của cô chú rồi, cô chú làm răng cam tâm bán con mình đi được Bình ơi. Chị Quí ôm con khỉ vào lòng, tay lắc miệng nựng, nói con ơi con ơi, con yêu quí của me ơi, me yêu con lắm.  Thằng Ngọc ứa nước mắt kéo vợ phủi đít ra về.

Khổ nỗi con khỉ chỉ ngoan ba ngày đầu, đến ngày thứ tư quen chỗ rồi nó bắt đầu hành Xuân Đàm, Kim Quí ra bã, hi hi.

Thoạt đầu là màn biểu diễn quần áo lót của con khỉ. Nó nhặt nhạnh quần lót của người này đem nhét vào tủ người kia. Một hôm anh Đàm giật mình thấy quần lót của con gái trong ngăn tủ áo quần của mình, sau rồi  cả nhà phát hiện ra  tất cả tủ áo quần của cả nhà đã bị xáo trộn hoàn toàn. Họ rú lên đi tìm con khỉ.  Con khỉ vẫn ngồi đó hiền lành, đưa đôi mắt tròn xoe ngây thơ. Không thể tin nổi con khí nhỏ bé ngây thơ đáng yêu thế kia lại có thể lục tung cả nhà  từ tầng một lên tầng hai, xáo trộn đảo điên cả nhà, mình nó làm việc của một toán cướp. Thất kinh.

 Chị Quí cho nó ngủ chung trong phòng ngủ của anh chị, nó có cái nôi tre làm giường, chăn gối đàng hoàng lắm. Đêm đêm hễ khi nào anh chị  yêu nhau là con khỉ tỉnh dậy liền. Thoạt đầu nó còn ngồi bên giường của nó ngấp nghé nhìn trộm, sau nó nhảy đại lên  giường anh chị chạy vòng vòng coi bộ phấn khích lắm. Không gì chán bằng đang yêu nhau có người nhìn trộm, cụt cả hứng. Lâu lâu mới có chút hứng tình, con khỉ làm hỏng cả. Anh Đàm bắt nhốt nó vào thùng giấy, nó đập phá rất dữ, vừa đập phá vừa hú hét rất kinh. Anh Đàm cho nó ra khỏi phòng, nó nhảy nhét hú hét vang vang, không cho ai ngủ ngáy gì cả. Anh Đàm buộc phải  đầu hàng nó, cho nó vào phòng ngủ chung với anh chị

 Khổ thân Kim Quý, Xuân Đàm, tích cóp cả tuần được trận tình con khỉ phá hỏng hết!  Đêm nào cũng giống đêm nào, hễ anh chị yêu nhau là con khỉ nhảy ra phá. Mỗi lần họ yêu nhau lập tức nó nhảy lên giường chạy vòng quanh. Nó còn nhảy chồm lên lưng anh, ôm lấy cổ anh nhún nhún, vừa nhún vừa kêu khẹc khẹc như muốn nói cố lên cố lên! He he.

Một đêm thấy con khỉ ngủ say, hai người lén dậy vội vã yêu nhau, nửa chừng sực nhớ chưa đeo bao ok, họ vùng dậy đào bới cả cái tủ, tìm được bao ok rồi chim chóc cũng rũ cánh, xong om.  Hi hi. Ai ngờ con khỉ trông thấy hết, từ đó hễ có khách nào là phụ nữ tới nhà, anh Đàm ra tiếp được mấy phút là con khỉ cầm bao ok chạy ra dứ dứ trước mặt anh. Ngượng đến chín mặt, hi hi.

 Có lần chị X. đến nhà chơi, chị là nghệ sĩ có số của Sài Gòn, nổi tiếng khắp ba miền. Việc chị đến thăm nhà ai đó được xem như một sự kiện. Anh Đàm đón tiếp chị  rất trọng thị. Ngồi chưa nóng đít con khỉ vọt ra, nó nhảy lên bàn khoanh tay gật đầu chào chị X. Chị X, cười tươi, nói con khỉ ngoan dữ hen. Chị chưa dứt lời đã thấy bao ok đu đưa trước mặt. Con khỉ cầm ba cao ok đưa đi đưa lại trước mặt chị X., rồi nó quay lại đưa bao ok cho anh Đàm miệng kêu khẹc khẹc như muốn nói cố lên cố lên! Mặt chị X. đỏ bừng, chị vụt đứng dậy đi ngay ra khỏi nhà. Anh Đàm ngồi trơ không biết nói thế nào.

Mấy hôm sau anh Đàm ôm con khỉ tới nhà thằng Ngọc Bình, nói chú nghĩ chán ra rồi, hoàn cảnh nhà mi không con cái, không để con khỉ cho mi thì cô chú chẳng ra chi. Thôi,  cô chú để cho mi, chỉ một chỉ không hơn. Thằng Ngọc Bình cười he he, nói con biết con khỉ ni rồi chú ơi, chú đừng có mà xui con nít ăn cứt gà! Thằng Bình cười hi hi, nói trước nay con tưởng chửi nhau đồ chó đồ mèo là ghê, mấy bữa nghe chuyện con khỉ của chú  mới hiểu vì răng ghét nhau lắm người ta mới chửi nhau đồ khỉ, trò khỉ. Thôi chú ơi, bỏ đi bỏ đi, ba vạn cũng bỏ.

Anh Xuân Đàm ngồi thừ, nước mắt rơm rớm, nói không biết kiếp trước tao sống ra răng để kiếp này trời bắt tao nuôi khỉ, cực chi lạ nhục chi lạ!

Hi hi