Tản mạn về Tình cát và văn Bọ Lập

  

Thanh Phương
Nhớ hồi mới quen, X cho mình mượn quyển “Kí ức vụn”, bảo đọc đi, hay lắm! Mà trước đó đã nhắc nhiều đến NQL rồi. Cái tên hồi đó còn là NQL, nghe nó trịnh trọng dễ sợ, giờ thì gọi Bọ Lập riết quen, nghe nó gần gũi.
NQL là ai? Con bé không biết, nếu không có X, chắc đến giờ cũng không biết.
Mới đọc vài trang đầu của Kí ức vụn, ngồi chửi lẩm bẩm: Ông này viết gì mà tục ghê, đã vậy chả có dấu câu, đọc muốn mệt! Đọc tiếp vài trang nữa, ông này viết gì mà “gướm” qá! Chuyện uống nước tiểu mà cũng đưa vô được, đã vậy còn nói thẳng tên của toàn người khá nổi tiếng. Đọc đến vài trang nữa, rồi ngồi khóc…Chuyện năm hào thì phải, lâu quá rồi chả nhớ chính xác tên! Đọc đâu 1/3 quyển là trả lại cho X, lần đó giận dỗi chuyện gì chả nhớ! Đùng đùng đem hết sách trả lại, kiểu từ nay chẳng còn nợ nần chi nhau nữa. Trong đó có quyển Kí ức vụn, rứa mà cũng nhớ, cũng tiếc ngẩn ngơ, rồi ngồi tự trách, chưa đọc xong quyển đó mà. Ơ hay, chuyện chia tay nó quan trọng hơn chứ nhỉ!

Tinh thần phản tỉnh trong tản văn của Nguyễn Quang Lập

  
Nguyễn Trọng Bính




1.
Thời điểm này mà nhắc đến tên Nguyễn Quang Lập e là rất “dễ” trở thành người “nổi tiếng” theo cái kiểu “bất đắc dĩ” và vô cùng lãng xẹt?! Thế mới biết, ở cái xứ này “giang hồ thì hiểm ác, lòng người thì khó lường, chữ nghĩa, văn chương thì khó… viết”. Nói chung là nghĩ và làm cái gì cũng khó, đặc biệt là làm người đàng hoàng và tử tế lại càng khó hơn nữa!
Nhưng chẳng lẽ vì ngại khó mà người ta lại từ chối cái quyền được/phải làm người tử tế và đàng hoàng của mình? Thôi thì, bắt chước cụ Nguyễn Du “cũng liều nhắm mắt đưa chân/để xem con tạo xoay vần đến đâu!”

Chân dung "tham quan, ô lại" trong "Tình cát"

  
HOÀNG TUẤN CÔNG


Nguyễn Quang Lập có biệt tài "ký họa" tính cách nhân vật. Điều đó đã được khẳng định qua các thể loại tạp văn, kịch bản phim, truyện ngắn... đặc sắc.  Với "Tình cát", ông vẫn còn nguyên trong tay cây cọ vẽ chân dung bằng ngôn ngữ tài tình. Đáng chú ý là gương mặt của các "tham quan, ô lại" đương thời. 


            Có thể nói, Nguyễn Quang Lập đã "bắt" được những chi tiết điển hình, góc cạnh nhất trên khuôn mặt muôn vàn chi tiết của đời thực, để sai khiến ngòi bút "gẩy" nên "thần thái" các vị "quan cách mạng": thiếu tài đức, nhưng thừa mánh lới.

Xem "Tình cát" của Nguyễn Quang Lập

  
HOÀNG TUẤN CÔNG

 Độc giả từng phát cuồng với những tạp văn đặc sắc của Nguyễn Quang Lập, có thể sẽ thất vọng khi đến với "Tình cát". Bởi "Tình cát" không dễ đọc như tạp văn. Tuy nhiên, nếu biết thưởng thức, "Tình cát" lại hay và hấp dẫn chính ở chỗ không dễ đọc đó.

            Không dễ, bởi người đọc phải động não trước một "Tình cát" có tính khái quát, biểu tượng, ẩn ý cao. Nếu chạy theo cốt truyện, có thể vô tình lướt qua hình ảnh con cú què bay qua liệng lại như nối hiện tại với quá khứ, cất tiếng kêu tựa tiếng nấc oan hồn người dân Xóm Cát. Hay tiếng đàn cò đêm đêm như than, như oán của ông Rúm...Tiếng chim "Đi...soạn cho hết" khắc khoải nhắc nhớ quá khứ đau thương...

Con Chôm Chôm

  

Tản văn
Hôm nay Trần Thùy Mai gửi cho mình cái truyện ngắn của Tàu: Người mẹ điên của Vương Hằng Tích, Mai còn chua thêm mấy chữ, nói gửi Lập nhân ngày của mẹ. Bây giờ mới nhớ ra chủ nhật này là chủ nhật tuần thứ hai của tháng năm, tức là Ngày của mẹ. Tất nhiên ngày mẹ của Tây chứ  lễ Vu Lan hãy còn lâu mới tới. Truyện thật cảm động, nó lột tả tâm trạng đứa bé xa mẹ khi lọt lòng, đến khi gặp lại mới biết mẹ mình là một “ con điên” bị mọi người coi rẻ và xa lánh. Tự nhiên mình nhớ đến con Chôm Chôm, nó giống hoàn cảnh “Người mẹ điên” vậy, tội lắm.

Chuyện thế này.

Con khỉ của anh Xuân Đàm

  

Tản văn

Chả hiểu sao mấy hôm nay cứ lởn vởn bóng dáng con khỉ của anh Xuân Đàm, con vẹt của anh Hải Bằng, đi đâu cũng nhớ về chúng nó. Lạ quá, hay là do biến đổi khí hậu?  Hi hi. Chuyện con vẹt của anh Hải Bằng kể sau, bây giờ kể chuyện con khỉ của anh Xuân Đàm trước đã.

 Anh Xuân Đàm là đạo diễn sân khấu lứa “Tây học”, lứa đạo diễn đã làm nên một giai đoạn rực rỡ của sân khấu nước nhà (1980-1995). Giống như thơ tiền chiến đã làm nên một cuộc cách mạng thơ ca vô tiền khoáng hậu, các đạo diễn “Tây học”, trong đó có anh Xuân Đàm, đã làm nên một cuộc cách  mạng sân khấu có một không hai. Họ đã rũ bỏ thứ ngôn ngữ tả thực thô sơ để đem đến sân khấu một ngôn ngữ ước lệ hiện đại làm nức lòng khán giả đương thời. Nhưng thôi, chuyện này nói sau. 

Hút điếu cuối cùng

  

Tản văn

Mình nghiện thuốc lá từ năm hai mươi tuổi, ra Hà Nội mới nghiện thuốc lá. Học đại học ở chung phòng với mấy anh bộ đội, toàn sâu nghiện cấp tám. Mình làm “trợ lý sai vặt” cho mấy anh, chuyên mua thuốc pha trà cho đám sâu nghiện rồi thành sâu nghiện từ lúc nào không biết.

Đúng là nghiện cái gì khổ cái đó. Đầu tiên là cái khổ lén lút không cho người lớn biết. Về nhà không dám để thuốc lá trong người, giấu gói thuốc sau hồi, khi nào thèm lắm mới nhảy ra lén lấy điếu thuốc, chui vào hố xí ngồi hút, vừa hút vừa ngửi phân cũng ráng chịu. Thứ hai là nỗi khổ thiếu tiền, vì nghiện thuốc lá mình kẹt tiền quanh năm, có cái gì đều bán sạch để mua thuốc lá. Đến nỗi bữa cơm có nửa cái bánh mì cũng nhịn, chung nhau một mâm bốn đứa hai cái bánh mì đem ra quán đổi thuốc lá cuộn. Nói thật từ năm hai mươi tuổi cho đến khi lấy vợ, mình chỉ có một mơ ước, mơ ước thật sự, là làm sao có tiền để không phải cắm quán mỗi lần mua thuốc lá.

Một lần dũng cảm

  

Tản văn

Trước mình đang ngồi uống bia tươi ở Lion, bia ở đấy ngon, cái view thoáng, nửa vỉa hè nửa sân nhà, rất thích. Kẹt cái hay bị gặp người quen nên dần dần mình cũng bỏ.

Một buổi chiều năm ngoái mình ngồi một mình nhấp li bia đợi bạn. Một ông bệ vệ xách cặp từ trong nhà đi ra, sau lưng có hai ba ông trợ lý hay đàn em chi đó cung cúc đi theo. Mình không để ý lắm, ở đâu chẳng có mấy ông bệ vệ, ở Sài Gòn thì nhiều như quân Nguyên.

 Ông này đã đi qua  chợt quay lại chỗ mình chia tay lịch sự, nói chào Nguyễn Quang Lập, khỏe không. Mình bắt tay, nói tôi khỏe, cảm ơn anh và cố vắt óc ra cố nhớ xem người này là ai nhưng chịu. Mãi khi về nhà, nhìn lên ti vi thấy có ông mặt sẹo đang nói gì đấy, thốt nhiên mình nhớ ra thằng Chinh. Đúng là thằng Chinh, nó cũng có cái sẹo vắt ngang cằm, cái sẹo đó do mình gây ra….

Chuyện thế này.

Người rừng

  

Tản văn

Tối qua xem ti vi thấy Nick* đi lại trên chiếc bàn lớn thốt nhiên mình nhớ tới ông già thời mình sống ở thung lũng Chớp Ri. Ông bị bom cắt cụt hai chân gần sát bẹn, may mỗi chân còn một mẩu chừng bốn phân nên ông vẫn đi lại được. Ông đi lại hệt như Nick, khác Nick là quanh năm ông đi lại trong rừng, trèo đèo lội suối suốt ngày nhờ đôi tay hảy còn nguyên. Không chỉ có tài đi lại, tài săn bắt của ông thuộc hàng số một thung lũng Chớp Ri.  Ông không có nhà, sống trong hang đá, kiếm ăn nhờ săn bắt hái lượm, dân Chớp ri gọi ông là Người rừng.

Phận hồng nhan

  


Tản văn

Mình kém chị Kim tám tuổi, ở cùng xóm với chị. Hai tuổi chị cõng đi bắt chuồn chuồn, đi hái lá me quanh những hàng rào lối xóm. Thỉnh thoảng chị bế xốc lên trợn mắt nhìn mình, nói cu Lập yêu chị không, mình nói yêu. Chị cười, hôn mình chùn chụt mấy cái liền. Bốn tuổi chị dắt ra bờ sông, chạy lon ton dọc bờ sông  đuổi bắt những con còng gió bé xíu.

Chị Kim hay hát lại hát hay, hội diễn văn nghệ của huyện năm nào cũng có mặt chị. Đêm nào có hội diễn chị đều dắt mình đi theo, cho ngồi ở cánh gà. Chị múa và hát, thỉnh thoảng còn đóng kịch, lấy nhọ nồi vẽ râu vẽ ria  trông rất tức cười. Mỗi lần xong tiết mục chị lại chạy vào cánh gà bẹo má mình, nói răng không vỗ tay hoan hô chị  hả hả?
Đăng ký: Bài đăng (Atom)