Nhớ Hoà Vang

Chân dung

Mình quen Hoà Vang vào khoảng năm 89, 90 thế kỉ trước. Thời kì này mình làm Tạp chí Cửa Việt, cứ vào dịp cuối năm là mình lại ra Hà Nội vừa để kiếm bài vở vừa để tận hưởng mùa lá rụng. Hồi này tụi mình có một hội nho nhỏ gọi là Hội ốc bươu gồm mấy anh nhà văn và mấy cô nhà báo xinh đẹp, thỉnh thoảng kéo nhau lên Hồ Tây nhể ốc bươu, tán phét vui vẻ lắm.

          Hôm ấy Hội ốc bươu đang vui vẻ đấu hót chọc ghẹo nhau, mình thấy một ông mặt to, tóc rối, râu ria xồm xàm, da trắng bợt, tướng mạo giống ông Quan Công mất ngựa, đang dắt xe đạp lóc cóc đi vào. Mình hỏi ai đấy, mấy cô ngạc nhiên lắm, nói anh Lập mà không biết Hoà Vang a.

         Té ra là Hoà Vang, mình xiết chặt tay anh, nói văn bác giống văn thiền sư, chẳng ngờ bác giống ông quan võ thất trận. Hoà Vang cười tít mắt, nói chẳng biết ông khen hay chê nhưng mà sướng. Hoà Vang hơn mình năm sáu tuổi nhưng  vẫn ông ông tôi tôi với mình rất chân tình. Với ai cũng vậy, anh đều đối đãi chân tình ngay từ phút đầu gặp gỡ, không chút khách khí.

         Từ đó anh em thân nhau, sáng sáng chạy cùng nhau quanh Bờ Hồ, trưa nhậu cùng nhau ở quán lòng lợn Lò Sũ, tối lại gặp nhau ở nhà ai đó uống rượu tán gẫu cho tới khuya, ngày nào cũng giống ngày nào. Hoà Vang nhẹ tính, phàm là bạn nhậu chẳng tính cao thấp, mình nhỏ tuổi hơn anh nhiều hễ sai cái gì anh cũng vui vẻ thực thi, không hề câu nệ. Nửa đêm quán xá vắng tanh, cuộc nhậu thiếu gì chỉ cần bảo khẽ cái là anh vác xe đạp chạy liền.

         Có cảm tưởng anh chỉ ngồi chờ bạn nhờ, bất kể việc to nhỏ, hú cái là anh vọt tới liền ít khi chậm trễ. Nhớ mãi năm 1996, thằng Phong ( Nguyễn Thành Phong) bị ông ở nhà dưới gây khó dễ, bẻ hành bẻ tỏi khốn khổ vô cùng, không làm gì được. Bất kể việc gì, nói chuyện to, trẻ con khóc, nấu cơm có khói, kho cá có mùi… ông đều nhảy lên nhà chửi té tát, lại còn đơn trương kiện tụng lên phường lên quận.

         Phong điên lắm nhưng chả biết làm sao. Biết ông này có máu mê tín dị đoan, mình mới nghĩ ra một mẹo, bảo Hoà Vang vờ làm thầy bói, doạ cho  một trận chết khiếp mới thôi. Hoà Vang lĩnh ý làm liền, cái mặt anh quái dị của anh cùng với kiến thức khổng lồ về tướng số, chiêm tinh đủ cho anh hoàn thành nhiệm vụ.

         Dưới sự chỉ đạo của mình, he he, mấy ngày liền Hoà Vang đến cửa hàng của ông này, chỉ đứng nhìn chăm chăm cả nửa tiếng rồi phất áo bỏ đi. Ông này thấy lạ, bèn chạy đuổi theo, nói bác ơi, bác ở đâu, tại sao cứ nhìn tôi mãi thế. Hoà Vang hất mặt lên trời, nói thiện tai thiện tai và lại hất mặt bỏ đi.

         Một tuần Hoà Vang không đến, ông này bồn chồn không yên, nên khi thấy Hoà Vang xuất hiện ông liền vội vàng cung kính gọi bằng thầy, mời anh vào nhà. Lúc này Hoà Vang mới trổ tài bói tóan. Thông tin nhà ông do thằng Phong cấp, Hoà Vang nói câu nào câu nấy ông đều giật mình toát mồ hôi hột, hi hi.

         Bây giờ Hòa Vang mới phán.  Anh tu nửa chai rượu ôm mặt khóc hu hu, ông này sợ quá, run lẩy bẩy nói thưa thầy, có gì xin thầy cứ dạy. Hoà Vang chắp tay vái ông như vái người chết, nói con ơi số con sắp hết rồi. Ông này hỏi sao, Hoà Vang nói số con còn rất dài, đáng lý 93 tuổi mới chầu trời, nhưng vì phạm nhiều điều ác nên trời bắt về chầu Diêm Vương sớm, nếu không kịp thời chấn chỉnh, chỉ còn ba tuần nữa là con đi.

         Ông này vái lấy vái để, nói lạy thầy lạy thầy, xin thầy cứu con. Chiều hôm đó mình và thằng Phong ngồi ở nhà trên nhìn trộm xuống nhà dưới thấy Hoà Vang hết cúng lễ lại múa may hò hét đánh đuổi tà ma… cười chết thôi. Anh bắt ông này lạy một trăm lạy, hứa một trăm lần, từ nay tuyệt không sách nhiễu o ép thiên hạ. He he mẹo cứt gà của mình thành công hơn cả mong đợi, từ đó nhà thằng Phong yên ổn hoàn toàn. Chuyện này tuyệt không một ai biết, đến bây giờ mình mới dám kể ra.

         Hoà Vang là vậy. Cuộc rượu có Hoà Vang bao giờ cũng rộn ràng, bất kì chuyện gì, từ văn chương đến gái gú, từ mấy món Chúa học, Phật học đến trò đấu hót ba lăng nhăng anh đều tham gia rất nhiệt tình, nói say sưa như chưa bao giờ được nói. Đang cao đàm khoát luận hễ có ai lên tiếng là anh im liền, chưa khi nào Hoà Vang nói át  người khác, mắt nhìn đắm đuối, đầu gật gật, tóc râu rung rung khiến người nói vô cùng phấn khích.

Chỉ khi hát là Hoà Vang át hết lượt, giọng nam trung to khoẻ của anh nhiều lần đã làm rung lồng ngực chị em, đặc biệt bài Người Hà Nội nghe lịm sườn luôn. Hoà Vang thuộc không sót bài nào các ca khúc cách mạng mà người ta vẫn gọi là nhạc đỏ. Cuối năm 1992, không nhớ nhân dịp gì đó Hội nhà văn cho một bữa say, anh và Nguyễn Thuỵ Kha thi nhau hát bài này sang bài khác từ 6 giờ tối đến 12 giờ đêm không nghỉ một chút nào.

Bây giờ ngồi viết về anh tự nhiên nghe cái giọng opera của anh vang vang mấy lời ca tếu táo nhại bài Giải phóng Điện Biên: “ Lúc  la lúc lắc  đoàn quân ra Bắc/ đồng bào thắc mắc sao anh lại về…/ Vì sốt rét chúng ông mới về/ ốm gần chết chúng ông mới về/ thắc mắc làm chi…”. Cái mặt Quan Công lúc ấy trông thật ngộ, da mặt rung bần bật, ba chỏm râu nhảy nhót…đến chết cười. Mỗi lần nhớ đến lại cười phì.

Nói chung mỗi lần Hoà Vang say chỉ có hai việc, một là hát hai là khóc. Anh khóc nhanh và dễ đến nỗi rất dễ nhầm anh khóc vờ, diễn chút chơi vui thôi chứ có đâu lại khóc dễ thế. Tuồng như tầm hồn anh chứa đầy ắp nước mắt, chỉ cần ai khẽ động đến chút là trào ngay.

Năm 1992 kỉ niệm 20 năm 81 ngày đêm Thành Cổ Quảng Trị,  nhà mình hồi đó ở ngay cửa tây Thành Cổ, Hoà Vang về ở chơi cả tuần, suốt tuần đó không ngày nào Hoà Vang không khóc. Một lần Hoà Vang, Sĩ Sô ( Nghệ sĩ nhiếp ảnh) và anh Xiển ( trưởng phòng văn hoá Thị xã) đã ngồi ôm nhau khóc trong nghĩa trang liệt sĩ Thị xã từ 2 giờ chiều đến 6 giờ tối, sáng sau mắt người nào người nấy sưng vù như hai cái bát úp.

Những ngày cuối đời Hoà Vang lại tỉnh queo, không hề rơi một giọt nước mắt. Hiếm ai đón nhận cái chết nhẹ tựa lông hồng được như anh. Biết mình lâm bạo bệnh, có chữa trị cũng chẳng sống thêm được bao lâu, anh từ chối “hoá trị” để đỡ gánh nặng kinh tế cho vợ con. Hoà Vang rời bệnh viện về nhà, bình tĩnh sắp đặt việc nhà, ba tuần trước ngày về trời còn kịp cưới chồng cho con gái, sợ chẳng may con gái vì để tang cha mà lỡ mất dịp có một tấm chồng.

Mình đến thăm, anh nói cườì nhẹ nhàng, nói bệnh này cố lắm chỉ vài ba tháng nữa là toi thôi. Coi như xong một kiếp rong chơi. Nghĩ lại đời mình cũng không đến nỗi tệ lắm, dư thừa đau khổ nhưng hạnh phúc cũng chẳng thiếu thốn gì. Mình nói nghe nói bác từ chối “ hoá trị” à? Anh cười hề hề, nói hoá trị làm gì, tráng sĩ một đi không trở lại. Anh cười tươi rói, tóc râu rung rung, đôi mắt sáng ngời hạnh phúc.

Rút từ Bạn văn 1