Thuỳ Linh

Chân dung

Mình quen biết Thuỳ Linh năm 1987, khi nó được cái giải nhất  truyện ngắn "Mặt trời bé con của tôi"  của báo Văn Nghệ. Đợt thi truyện ngắn năm đó mình chỉ được cái giải khuyến khích. Thi cử mà thua đàn bà con gái kể cũng nhục nhưng khi thấy nó xuất hiện rực rỡ như tiên giáng trần thì bụng bảo dạ nói, mẹ khỉ... mình ở dưới gót chân nó cũng đáng, hi hi.

         Năm sau dự trại viết văn Suối Hoa (Hà Bắc), đáng đứng với Đức Ban, Nguyễn Trọng Tính trên gác hai, một anh chàng đẹp trai đi cái Simson chở Thuỳ Linh phi thẳng vào. Cả bọn mắt trợn mồm há, nói,  đú má… em nào ngon quá ta! Mình nhờ cái miệng cá ngão của Đức Ban cứ há to đến cơ hồ không đóng hàm lại được. Sau mới biết cái anh đẹp trai đó là chồng mới cưới của nó, cả bọn thất vọng vô cùng.

         Kể từ đó tự nhiên mình thích cái tên Thuỳ Linh, nhiều tác phẩm của mình nhân vật chính có tên này, từ truyện ngắn Một giờ trước lúc rạng sáng đến vở kịch Mùa hạ cay đắng, đến cuốn tiểu thuyết Những mảnh đời đen trắng đều có cặp nhân vật Hoàng và Thuỳ Linh. Ngay cả cuốn Tình cát mình đang viết vẫn có cặp nhân vật này, tạo thành một cặp nhân vật xuyên suốt trục sáng tác hai mươi năm của mình.

         Cô em vợ của mình sinh hai đứa con, một trai một gái, đã đặt tên con là Hoàng và Thuỳ Linh. Nhiều người nghi là mình và Thuỳ Linh yêu nhau, kì thực không phải, mình với nó khi nào cũng coi nhau như bạn bè như anh em. Gặp nhau cái là quí nhau, thân nhau liền, và cũng chỉ dừng lại đó thôi, chưa bao giờ mình tán tỉnh nó, nó cũng chưa khi nào thèm để ý đến mình.

         Mình nghiệm ra đối với đàn bà con gái yêu được họ chả khó nhưng giữ được họ thật khó vô cùng. Ngược lại, để làm bạn bè chí thiết với họ khác nào đơm đó ngọn tre, nhưng nếu được thì tình bạn thật bền vững, còn hay hơn cả bạn trai.

         Mình đã có cô bạn gái như thế, cho đến bây giờ vẫn mày mày tao tao, chuyện gì cũng nói với nhau kể cả những kín đáo khác giới. Rất ít khi gặp nhau, có khi cả năm mới gặp một lần, cũng chẳng điện thoại tin nhắn. Nhưng hễ đụng chuyện là có mặt đầu tiên, lo lắng quán xuyến còn hơn cả người nhà, xong rồi bỏ đi, không thèm chờ đợi một lời cảm ơn.

         Năm 1983 mình đi Lạng Sơn cùng với cô bạn, hồi đó đói khổ chỉ đủ tiền thuê một phòng khách sạn một giường, nó cũng mặc kệ, thản nhiên leo lên ngủ chung giường với mình, nói, nằm yên nhá, tí tởn là tao cho bay ra khỏi giường đấy. Đầu hôm còn nghiêm chỉnh lắm, hai đứa hai góc nói chuyện say sưa, toàn nói chuyện tầm bậy cười rích rích với nhau, rất vui. Đến nửa đêm mình sấn đến, nó trợn mắt gằn giọng, nói, nằm yên, tao đạp cái chết giờ. Mình cụt hứng tẽn tò nằm yên cho đến sáng, hi hi.

         Thuỳ Linh cũng vậy, mình với nó có khi cả nửa năm không được một tin nhắn, nó ghét cay ghét đắng việc đu đưa chát chít trên mạng, thăm hỏi xã giao. Nó giúp ai cứ lẳng lặng làm, làm xong rồi nói, nói xong thì bỏ đi, chẳng cần nghe ơn huệ. Chưa bao giờ nghe nó kể nó đã giúp ai, giúp thế nào. Tiện đây nói luôn, nhiều đạo diễn, biên kịch thành danh nhiều năm đều có công của nó. Hãng phim truyền truyện truyền hình VFC trở thành hãng phim anh cả đỏ ngành truyền hình, có cả rổ giải vàng bạc, cũng nhờ công sức của nó đổ vào đấy không ít.

         Năm 1996 mình đem cả nhà ra Hà Nội, mua nhà sửa nhà nợ nần tùm lum. Mình chưa có việc làm, sợ vợ con lo lắng sáng nào cũng giả đò xách xe đi làm, sống lay lắt bằng ba bài báo vặt. Rất nhiều người thấy thế thì thương lắm. Người yêu thương cả ngàn, người "biến yêu thương thành hành đồng cho nợ" không đếm đủ đầu ngón một bàn tay.
  
 Thuỳ Linh đến chơi nhà mình hai ba lần, đến rồi đi chẳng nói năng gì. Một ngày đẹp giời nó gọi đi làm phim ti vi cho một dự án của tây, sau ba tháng mình kiếm được một mớ tiền, nợ nần xong xuôi lại còn mua được cho vợ cái xe máy. Kì thực nó đã giúp mình trút được một gánh nặng tưởng chừng không cất lên nổi. Nhưng hễ mình mở mồm kể công nó là lập tức nó lườm, nói, anh như thằng dở hơi, kể kể cái gì! Mua chút quà tặng nó thì nó trừng mắt lên, nói, anh làm cái trò gì thế!

          Thuỳ Linh tính nữ nhưng khí đàn ông, thông minh cực đoan đàn ông cũng phải sợ. Đàn bà thông minh cực đoan lại xinh đẹp nữa hiếm ai giữ được chữ phúc. Hình như cái chữ phúc trong nó cũng khác người thường. Nó chẳng mê đẹp trai, chẳng mê tài năng, chẳng ham giàu có. Người hiền lành chưa chắc nó đã thích, bọn đầu gấu chưa chắc nó đã sợ.

         Nhìn nó sống và yêu thấy na ná Lê Vân, ghét thì ba vạn cũng bỏ, thích thì dao kề cổ cũng theo. Có thằng đeo đẳng năm bảy năm không ăn thua, có  anh từ quen đến yêu không đầy một tiếng đồng hồ, dễ sợ! Đám đàn ông ba lăng nhăng như mình chỉ nể sợ chẳng dám yêu, được nó quí mến là mừng rồi, chẳng dám dở bài tán tỉnh. Bầu bạn nó còn cho ôm vai hót cổ, ỏn thót cưa cẩm khéo không nó cho cả mặt nước bọt.

         Chưa mở mồm nó đã biết mình định nói gì, nguýt một phát đấm một cái, nói, thôi đi ông anh ơi,...bài đó cũ lắm rồi. Trò chuyện văng tục thoải máí nó cũng thây kệ, gác cả hai chân lên bàn nó cũng không thèm chấp, nhưng hễ ngả ngớn cái là nó sầm mặt trợn mắt, nói, tránh ra!.. Đạp cái chết giờ.

         Nó lấy chồng chẳng ai biết, chẳng cưới hỏi gì, ông chồng trẻ đòi cưới xin mấy lần, lần nào nó cũng lắc đầu thở ra, nói, cưới xin làm gì,  cứ để thế đến khi nào ông chán tôi, muốn bỏ đi cũng tiện, khỏi phải vào toà ra toà, mất thời giờ.

         Ai không biết tưởng nó khó gần, thiếu sự mềm mại nữ tính, mình thoạt đầu cũng vậy, hoá ra sai bét hết. Một lần mình hỏi ông người yêu cũ cuả nó (một nhạc sĩ cực nổi tiếng), nói, bác thì thiếu gì gái đẹp mà chết mê chết mệt Thuỳ Linh? Ông này nói, đấy là cô gái đặc biệt nhất mà tôi đã từng gặp, vô cùng nhạy cảm và tinh tế, cô biết khi nào mình cần thì sà đến, khi nào mình muốn một mình thì lánh xa. Chỉ đơn giản vậy thôi nhưng đa số đàn bà chẳng ai làm được, thậm chí có người mù tịt chẳng biết gì.

          Bạn bè suốt ngày đàn đúm với nó nhưng việc riêng của nó chẳng đứa nào biết. Không ai biết nó đã ném chức phó giám đốc VFC cái vèo, về nhà một lèo không một lời giải thích. Ai hỏi thì bảo chán, vậy thôi.  Mình cũng thế. Hôm đi ăn cưới con trai một ông bồ cũ của  Thuỳ Linh, mình ngồi gần nó, trêu nó một câu, nói, em lên làm sếp được một năm mà trẻ ra bao nhiêu.  Nó trề môi bịp một phát, nói, chán doanh nghiệp nhà nước lắm rồi, đang tính nghỉ không lương chờ hưu như anh đây. Nói xong rồi cười toe.  Yêu cái cười của nó quá.

Tháng sau nó bỏ cơ quan, bỏ phố phường về Gia Lâm trồng rau sạch, trồng cả chục năm rau sạch bao nhiêu túi sạch bấy nhiêu. Chẳng hiểu vì sao. Hỏi Tiến trọc sao thế, Tiến trọc hậc một tiếng, nói, khỏi bán nhà là may. Đéo biết thế nào. Hình như nhà văn đích thực tài ba thì trời không cho kiếm tiền, tức thế.

         Dạo này nó vẫn nói cười toe toét, tuồng như đời nó toàn phơi phới chẳng có vấn đề gì xảy ra, kì thực trong nó có một nỗi buồn thăm thẳm. Nỗi buồn mọi thời đại của các bà mẹ: Nó đã không thể có con. Ba lần  có thai đều không giữ được, bây giờ muốn có cũng chả được. Đứa con nuôi đã đi lấy chồng mất rồi. Ai gặp nó cũng tránh nói chuyện này, nó cũng tránh đàn đúm gặp gỡ đám đông, sợ  nhỡ có ai hỏi chuyện con cái.

 Mình nhớ khi nghe nó sẩy đứa thứ 3, cả lũ bạn hoảng lên vội vàng chạy đến bệnh viện. Khi đến gần phòng nó nằm thì lại ngại vào, sợ thấy nó khóc mà mình không biết nói năng sao để động viên. Nhưng nó không khóc, nó ngồi dựa tường mở to mắt mệt mỏi nhìn trời, tuyệt không nhìn ai, nói, em chẳng hiểu em sống thế nào mà trời chẳng thương em. Nó nấc lên một tiếng khô khốc, đôi mắt đỏ ngầu ráo hoảnh.

Rút từ Bạn văn 1