Lai rai world cup

Tản văn

1.  Từ xưa đến nay giới nào cũng hâm mộ bóng đá, có người nghiện còn hơn nghiện thuốc phiện, giới văn nghệ cũng thế. Văn nghệ vốn dĩ ham vui, bóng đá là trò chơi nghệ thuật vừa vui vừa hấp dẫn, thành thử văn nghệ mười anh thì có mười một anh mê nó. Nhân dịp bóng đá World cup mình lai rai kể chuyện bóng đá trong giới văn nghệ cho vui.

Nhớ lại nhiều chuyện vui phết.

Những năm 70-80 thế kỉ trước rất ít ai biết Euro cup, World cup là gì. Tin bóng đá thế giới chỉ có một mẩu nhỏ tí hin trên báo Nhân dân, báo Hà Nội mới, các bóng khác không hề quan tâm. Mình nhớ mẩu tin hình như chỉ vài chục chữ, ví dụ, chỉ ví dụ thôi nhé, Hôm qua tại vòng đấu bảng Euro cup ở Ý, CHLB Đức thắng Bỉ hai không. Bỉ chính thức bị loại. Đại khái thế, một dòng tin cụt lủn khô khan, chẳng nói ai đá vào, đá vào ở phút nào, ai máu thì mở đài tây mà nghe, báo chí ai lại đi tường thuật bóng đá.

Thế mà anh Thanh Thảo đã biết hết, anh còn biết bóng đá Anh, bóng đá Pháp, bóng đá Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha đủ cả. Thời đó người ta có quan tâm cũng chỉ quan tâm nước nào đá với nước nào, mấy ai quan tâm đến vòng bảng với vòng loại. Trong giới văn nghệ hình như duy nhất chỉ có Thanh Thảo biết kẻ bảng tính điểm bảng A bảng B… đội nào thắng đội nào thua, đội nào được mấy điểm, đội nào nhất bảng đội nào nhì bảng, đội nào vào tứ kết vào bán kết vân vân… Có được mấy thông tin đó có dễ dàng gì đâu, phải kẹp đài tây nghe suốt ngày, nhặt nhạnh từng tí rồi mới cạy cục sắp xếp rất kì khu, mất thời gian tốn công sức lắm.

1978-1980 Nguyễn Du khoá I ở khu tập thể Vân Hồ, mình học Bách Khoa ở gần đấy vẫn hay sang chơi, thỉnh thoảng vẫn găp anh Thanh Thảo. (Thanh Thảo không học Nguyễn Du nhưng rất hay ra chơi với anh Thái Bá Lợi, Cao Duy Thảo- cũng là các fans bóng đá). Mình nghe Thanh Thảo kể tên các danh thủ nước ngoài dễ dàng như lấy từ túi áo ra nể phục anh vô cùng. Anh chẳng biết mình là đứa mốc xơ nào, chỉ biết thằng cu bọ thích bóng đá nhưng thậm ngu, thế thôi. Mà ngu thật, hồi đó trong đầu mình thế giới chỉ có Pele, Việt Nam chỉ có Ba Đẻn. Sau ngày hoà bình thống nhất mới biết bóng đá miền Nam cũng lắm anh tài, đã từng vô địch Seagames, đã từng thắng Nhật 2-0, chứ trước đó thì mù tịt.

Thanh Thảo biết Muller, Campes, Cruyff, Beckenbauer, Platini…Nghe anh kể tên tuổi cuả họ mà sợ toát mồ hôi hột. Anh kể Muller thế này Cruyff thế kia, Beckenbauer thế này Platini thế kia, ông này da đen ông kia da trắng, ông này bỏ bồ ông kia yêu hoa hậu, ông này rượu chè ông kia cờ bạc… nghe sướng rêm.

Có hôm mình sang chơi thấy anh nằm tùm hum ghé tai nghe đài mặt mày căng thẳng biết anh nghe đài tây. Tất nhiên thời này nghe đài tây chẳng ai dám mở to cả, có người còn trùm chăn nghe đài, trời nắng nóng nghe xong lật chăn mồ hôi mồ kê dầm dề như tắm. Mình vừa mở mồm chào, anh đã trợn mắt quát im. Té ra anh đang bám thông tin world cup 1978. Cứ khoảng 6 giờ sáng, 6 giờ tối, 9 giờ đêm là anh ôm đài tây nghe tin bóng đá, ai làm gì thì làm mặc, anh dứt khoát nằm ôm đài tây. Có ai bảo họp hành vào giờ đó thì anh nhăn nhó cáo ốm, phê bình kiểm điểm anh cũng không bỏ mấy thông tin bóng đá quí hiếm từ xứ tây xa xôi truyền về. Mê bóng đá như anh thật dễ sợ.

Hồi đó mình biết mê bóng đá rồi nhưng chẳng biết tí gì bóng đá thế giới, có nghe nói đến bóng đá Brazin, đến ông Pele như nghe chuyện trời, nói thật cũng chẳng mấy quan tâm, có đến 99% không quan tâm chứ chẳng riêng gì mình. Thần tượng bóng đá của mình thời ở làng là anh cu Phổ, ra Hà Nội là anh Ba Đẻn. Ba Đẻn là biệt danh của cầu thủ Nguyễn Thế Anh, con sóc nhỏ của đội Thể Công, còn đối với mình đó là người hùng.

Ba Đẻn thâm thấp đen đen, chân vồng kiềng người thì thậm xấu đá thì thậm hay, đá phạt cũng giỏi, chạy chỗ phá rào cũng tài, lừa thủ môn đứng vặn sườn trơ khấc thì quá tài, nhất là cú đá phạt quệt chân vịt của anh. Khoái nhất là Ba Đẻn ghi bàn bằng những cú chẹt hiểm hóc. Giữa một rừng chân anh quẹo trái rồi quẹo phái, lách lách luồn luồn rồi búng phát, bóng lọt qua khe hở hẹp vào lưới, hết ý.

Trận nào có đội Thể công mình có chết cũng cố kiếm cho được cái vé vào sân Hàng Đẩy. Vé khan hiếm đắt như sâm. Đa phần vé đã phân phối về các cơ quan, số còn lại mấy ông bà phe vé ôm cả. Mình là sinh viên, muốn có vé nhất định phải bán cái gì đấy, không cân đường thì một hai bánh xà phòng 72%, đôi khi bán cả cái mũ cối áo phông cũng chả tiếc. Ba giờ chiều bóng lăn, 12h trưa phải có mặt nếu không sẽ không có chỗ, nhiều khi hết tiền phải nhịn ăn cả bữa trưa cũng ráng chịu để cố xem Ba Đẻn ra sân.

Ba Đẻn ra sân cả vạn người hò hét khản cổ, người hét Đẻn ơi cố lên; người hét sút đi Đẻn ơi, bên trái bên trái, suýt đi; người hét Đẻn ơi coi chừng thằng Hiển, nó bám sau lưng mày đấy; người hét thắng Thắng chơi đểu em đấy, cẩn thận cẩn thận; người hét đạp một phát vào mắt cá nó đi, Đẻn ơi sao hiền thế hả em… đinh tai nhức óc nhưng mà sướng củ tỉ. Chỉ thế thôi, vô ra vẫn thằng cha Ba Đẻn, chẳng có ai. Đời này trên có Bác Hồ dưới có Ba Đẻn thế là đủ sung sướng rồi, world cup world keo mặc kệ, hầu như ai cũng nghĩ giống mình, chỉ Thanh Thảo là không.

World cup 1978 xảy ra ở Achentina chẳng ai biết mà quan tâm, có người chẳng biết Achentina là nước như thế nào ở đâu, Nam Mỹ hay Bắc Phi nói gì đến bóng đá. Mỗi mình anh Thanh Thảo hí húi lập bảng tính điểm. Hôm thì anh cười ha ha ha, nói mẹ sư thằng Peru thắng thằng Scotland 3-1 nhé, nhất bảng 2 đấy, đừng có mà đùa. Hôm thì mặt mày như chấu cắn, nói sư bố nó chứ, Đức hoà Tunisia 0-0 thế mới đau.

Trong trại viết văn Vân Hồ thời đó chỉ mình Thanh Thảo sung sướng đau khổ với World cup thôi, hầu hết nghe world cup như nghe chuyện của đế quốc thực dân, không mấy quan tâm. Một chiều tháng 6 trời nắng chang chang, mọi người đang ăn cơm, Thanh Thảo đạp xe về mặt mày hớn hở, nói biết gì chưa biết gì chưa, Achentina vô địch. Hầu hết mọi người chẳng ai nói gì, chỉ một hai người ngước lên nói thế à rồi lại sấp mặt cắm cúi ăn.

Mặc kệ, Thanh Thảo đang sướng cứ khoa chân múa tay kể cứ y như anh đi xem trận chung kết bóng đá thế giới vừa về. Anh thít thít mấy tiếng, nói trận chung kết thằng Achentina đá với thằng Hà Lan, phút 38 Mario Kempes quất một phát thắng 1-0, tưởng thắng đến nơi ai dè phút 82 Dick Naniga quất một phát thế là hoà 1-1, phải đá hiệp phụ. Phút 105 Mario Kempes quất phát thứ hai nâng tỉ số lên 2-1, phút 115 Daniel Bertoni quất thêm phát nữa, Achentina thắng 3-1 ha ha ha… đã đời.

Mỗi mình Thanh Thảo cười chẳng có ai cười theo, cũng chẳng có ai hưởng ứng bàn ra tán vào, nào có ai biết gì đâu mà nói. Thanh Thảo cười xong thì đứng trơ khấc, mặt mày bẽ bàng như vừa làm gì thất thố lắm. Mọi người kéo anh vào mâm, nói thôi ăn đi ông, Achentina vô địch có ảnh hưởng gì đến hoà bình thế giới, sao mà ông phởn thế.

Niềm vui không được chia sẻ, Thanh Thảo ngồi thừ, buồn hơn chấu cắn. Chu Lai cươì cười vỗ vai trêu anh, nói thôi buồn làm gì, nỗi cô đơn của trí tuệ ông còn lạ gì, ai bảo không chịu giấu giỏi. Thanh Thảo cười cái hậc, nói mẹ, bóng đá không mê, chẳng biết chúng nó mê cái đéo gì nữa.

2. Kịp đến năm 1982, world cup năm đó gọi là España 82, dân mình mười người có năm sáu người đã biết World cup là gì rồi. Báo chí đã đưa tin nhiều hơn, có báo còn tường thuật hẳn hoi, khi đó mới biết té ra World cup có từ đời tám hoánh, từ năm 1930 lận, thời đó chắc dân mình ít ai biết quả bóng đá to nhỏ thế nào.

Ti vi thời này không phát trực tiếp được, giả có phát trực tiếp cũng không phát được, ti vi phát đến 11 h đêm thì nghỉ trong khi World cup toàn diễn ra nửa đêm về sáng. Ti vi trung ương thu lại các trận đấu world cup nhưng cũng chẳng phát lại, chắc là sợ tốn ti vi, ti vi làm ra là để giáo dục công chúng, ai lại mất mấy tiếng đồng hồ để phát bóng đá thiên hạ, có mà điên. Thời này chức năng giải trí không được coi trọng, nghe đến chức năng giải trí của văn hoá thể thao như nghe mấy chuyện dở hơi, rất khó nghe.

Nhưng ti vi khôn ngoan, bèn ghi băng vidéo chiếu lại cho dân ghiền bóng đá xem, tổ chức bán vé thu tiền đàng hoàng, gọi là làm kế hoạch 3, toàn xem lại các trận đấu đã diễn ra ngày hôm trước nhưng ai nấy phấn khởi vô cùng.

Mình nhớ hồi đó ngày nào cũng mong đến 6 giờ tối để đến Đài truyền hình Huế xem bóng đá world cup, có người còn đem sổ sách ghi chép đàng hoàng. Bây giờ mới biết Rossi, Platini, Keegan…tròn méo ra sao. Rồi mày mò tìm kiếm các danh thủ trong lịch sử bóng đá thế giới, những Matthews với Di Stéfano, Kopa với Masopust… ai nấy đua nhau kể ra vanh vách.

Rồi nảy nòi ra cái mốt văn hoá World cup, phàm là đàn ông ai không biết các danh thủ, các đội bóng World cup bị coi như văn hoá lùn. Thành thử Đài truyền hình Huế tối nào cũng đông nghịt, đa số là dân báo chí và văn nghệ, nếu không đến sớm sẽ mất chỗ. Anh Tô Nhuận Vỹ đi họp về không kịp ăn cơm vác xe đạp chạy, được nửa đường xe xịt lốp, anh ném xe đạp cho mấy ông sửa xe chạy bộ mấy cây số liền cho kịp giờ xem, đến nơi vừa thở vừa nói vào chưa vào chưa.

Họp chi bộ bình bầu Đảng viên bốn tốt, cái trò bầu bán góp ý phê bình bao giờ cũng lâu, tối om rồi vẫn chưa xong. Anh Vinh Nguyễn vụt đứng dậy, nói báo cáo tôi xin nhận tôi ba tốt, còn một tốt nữa phấn đấu sau, dứt lời anh vụt chạy. Anh Văn Lợi cười hì hì, nói họp chi bộ dám bỏ nửa chừng đi xem bóng đá, phen này rồi tốt làm ông ơi. Vinh Nguyễn nói kệ, tốt làm thì tốt làm, Ba Lan đá với Ý chết tôi cũng phải xem.

Thấy người ta kéo nhau đi xem đông vui, anh Hải Bằng cả đời không biết bóng đá là gì cũng đạp xe đến Đài truyền hình xem. Tối đó CHLB Đức đá với Anh, Hải Bằng chẳng biết đội nào ra đôi nào cứ quay đi quay lại hỏi, nói quân mình bên mô quân mình bên mô. Có người nói toàn đế quốc sài lang cả thôi, quân mình mô mà quân mình. Anh nói không có đội Liên Xô à, mọi người nói không, trận này Liên Xô nghỉ đá. Anh cười cái hậc, nói è he không có Liên Xô coi mần chi, ẻ vô. Nói rồi xách xe về thẳng.

Thời đó cứ mỗi lần có Liên xô xuất trận dân tình háo hức lắm. Với nhiều người Liên Xô là nhất, Mỹ chỉ là cái đinh gỉ. Kuwait, Honduras còn vào được World cup mà Mỹ chẳng thấy khi nào ló mặt vào, đúng là con hổ giấy hi hi. Hôm trước Liên Xô thắng New Zealand 3-0 dân tình hả dạ lắm, nói Liên Xô rứa mới Liên Xô chớ. Hôm sau Liên Xô thua Brazil 2-1 mọi người tức lắm, nói cha tổ, Brazil chỉ có cà phê chứ có cứt chi mô mà Liên Xô thua hắn hè, tức rứa không biết.

World cup 1986, gọi là Mexico86, cả nước đã xem được truyền hình trực tiếp, dân ghiền bóng đá thức trắng đêm này sang đêm khác, mệt phờ râu nhưng mà sướng. Lần đầu tiên được xem trực tiếp các trận đấu World cup, ít ai chịu bỏ trận nào. Đêm thức trắng, sáng ra ra quán cà phê bàn tán cho đến trưa rồi kéo nhau đi nhậu, ngủ một giấc đến chiều tối để rồi lại thức trắng đêm. Cả tháng World cup chẳng ai làm được việc, vợ con cũng xếp xó. Chị Tâm vợ Ngô Minh thấy chồng xách xe ra khỏi nhà là ngửa mặt kêu trời nói rồi, lại vôn cúp rồi, đêm mô cũng vôn cúp không biết trời đất chi hết. Đã nghiện thơ nghiện rượu giờ lại nghiện bóng đá, rứa có chết không.

Mọi người hay tập trung nhà anh Tường (Hoàng Phủ Ngọc Tường) xem bóng đá. Anh có ti vi to, cả nhà anh đều mê bóng đá, chị Dạ (Lâm Mỹ Dạ) lại siêng bày nhậu nhẹt, đến đấy hò hét rất sướng. Năm đó anh Quán (Phùng Quán) cũng đang ở chơi nhà anh Tường, anh không mê bóng đá nhưng làm món nhậu thì hết chê. Một giờ sáng bóng mới lăn, 6 giờ tối mâm rượu đã bày, nhậu đến khi có bóng đá anh Quán đã say nhừ. Anh nằm thẳng cẳng mặc kệ mọi người hò hét, thỉnh thoảng lại giật mình choàng tỉnh, nói vào chưa vào chưa, rồi lại nằm thẳng cẳng.

Anh Sơn (Trịnh Công Sơn) ra Huế chơi, trúng mùa World cup anh chạy sô xem bóng, khi nhà anh Bửu Ý khi nhà anh Vinh Nguyễn khi nhà anh Tường. Có anh Sơn tụi mình thích lắm vì khi nào anh cũng cắp theo một chai Ararat. Thời đó chỉ có anh Sơn mới dám chơi rượu tây, đa phần văn nghệ Huế chỉ dám xài đến bia Huda là sang lắm rồi. Có chai rượu mà người cả đống, chỉ khi nào có một quả lọt lưới anh mới rót cho một người nửa chén uống mừng tây thắng địch thua. Có lần đợi mãi không thấy có quả nào vào, anh Ngô Minh chồm đến ti vi, chõ mồm vào ti vi, nói nời, đá vô đi với bay, từ tối đến giờ tao mới được nửa chén Ararat thôi, sèm chết được.

Hay nhất vẫn là chị Dạ, trận nào chỉ cũng mong hoà hết kể cả vòng loại knock-out. Mọi người bàn tán đội này thắng đôi kia thua, chị một mực xua tay, nói không không, hoà hoà, hoà kẻo tội, đội mô thua cũng tội hết a. Anh Tường nói em hay chưa, đá bóng có thắng có thua, rứa mới hay chơ. Chị lắc đầu ngúng nguẩy miệng nói tay xua, nói không không, hoà hoà. Trận Tây Ban Nha-Algérie, Tây Ban Nha thắng một quả chị chắp tay nói lạy trời lạy phật hoà hoà, thắng quả thứ hai mặt chị méo xệch, thắng quả thứ 3 mắt chị đầy nước, suýt nữa thì khóc oà. Thấy thế anh Sơn chõ miệng vào ti vi kêu to, nói hoà đi Tây Ban Nha ơi, Mỹ Dạ sắp khóc đây này.

Bảng C là bảng có Liên Xô tất nhiên mọi người quan tâm nhất, mỗi lần Liên Xô đá vào quả nào là mọi người la hét ầm ĩ, nhảy cà tẩng, mừng như cha chết sống lại. Hồi này Liên Xô khá mạnh, vòng bảng không thua trận nào, thậm chí còn giã Hungari đến 6-0, sướng ngây ngất. Mẹ chị Dạ nói Hungari quân mình hay quân hắn, mọi người nói quân mình, bà lắc đầu thở ra, nói quân mình ăn quân mình hà bay, ăn chi ăn tàn bạo.

Nhưng sang vòng loại trực tiếp Liên Xô bị Bỉ hạ đo ván, Liên Xô thua Bỉ chung cuộc 4-3. Trận cầu nhiều bàn thắng, chai Ararat của anh Sơn sạch bách khi chưa xong trận đấu. Đến khi Bỉ gỡ hoà 3 đều mọi người vẫn tin Liên Xô sẽ thắng, dè đâu thua chung cuộc 4-3, mọi người nhìn nhau ngẩn ngơ, buồn hơn chấu cắn. Mẹ chị Dạ ôm mặt kêu to, nói ôi Liên Xô ôi là Liên Xô…

3. Nhớ Liên Xô vẫn là nhớ những mùa world cup, hồi đó tối nào có tuyển Liên Xô ra sân là dân tình háo hức lắm, nôn nao chờ đến giờ bóng lăn, y chang như đội tuyển nhà mình thi đấu vậy. Cầu thủ Liên Xô ai cũng thuộc mặt nhớ tên, quên ai thì quên chứ những Oleg Blokhin, Rinat Dasaev, Anatoly Demyanenko,Lev Yashin, Oleg Protasov… thì không thể quên được. Tham gia World cup từ năm 1958, trừ năm 1974 vì tự ái không đá với Chile bị Fifa xử thua, không lọt được vào chung kết, còn thì từ đó cho đến năm 1990 không world cup nào Liên Xô không có mặt, thậm chí năm 1966 họ đã vào tận bán kết.

Một đội tuyển quốc gia liên tù tì lọt vòng chung kết World cup là đáng nể lắm nhưng dân mình thì nghĩ khác, Liên Xô là nhất, thắng là đương nhiên thua là vô lý. Xưa báo chí không đưa tin Euro, world cup nhưng hễ Liên Xô thắng trận nào hết thảy đều đưa tin rất háo hức, thua thì lờ đi, hi hi. Hồi mình mới năm sáu tuổi chi đó, hình như năm 1960 thì phải, một chiều đi học về thấy mâm cỗ to, tưởng giỗ kị gì té ra ba mình nghe tin Liên Xô vô địch Euro cup mừng quá mổ luôn con heo mới nuôi hơn chục cân ăn mừng.

Còn nhỏ chẳng biết Euro ơ reo là cái gì, được ăn cỗ là mừng rồi. Vừa ăn vừa nghe lóm bác Thông với ba mình kháo chuyện Liên Xô nghe sướng rêm. Bác Thông làm ở công an tỉnh, trưởng phó ty gì đó nhưng chưa thấy bác đi xe con về nhà bao giờ, từ Đồng Hới về Ba Đồn hơn bốn chục cây bác toàn đạp xe đạp. Hễ bác đạp xe về nhà, thế nào cũng dừng lại trước ngõ nhà mình, chân dạng tay phanh háo hức đưa tin Liên Xô, chỉ đưa tin Liên Xô không thôi, chưa khi nào bác đưa tin nước khác.

Khi thì bác nói này, biết tin gì chưa, Liên Xô vừa thử bom nguyên tử thành công. Khi khác lại nói này, biết tin gì chưa, Liên Xô vừa phóng thành công vệ tinh nhân tạo. Chuyện bóng đá cả ba mình lẫn bác Thông đều say. Một hôm, hình như năm 1962, thấy bác Thông kéo tay ba mình thì thầm, nói biết tin gì chưa, nội bộ tuyển Liên Xô có vấn đề rồi, thua cả Colombia, Uruguay thì lạ quá. Ba mình gật gà gật gù mặt mày nghiêm trọng, nói chắc không phải đâu anh, tui nghe nói Lev Yashin bị cúm, bắt hỏng nhiều quá. Bác Thông trợn mắt xua tay, nói anh nói chi lạ, cúm răng mà cúm, Liên Xô mà cúm à.

Năm 1966 mình học lớp 2, chiến tranh phá hoại đã lan rộng khắp khu IV, dân Thị trấn sơ tán ra trảng cát, ngày đêm chui rúc dưới hầm cát khổ cực vô cùng, thế mà bác Thông với ba mình vẫn say sưa chuyện bóng đá. Bóng đá World cup chỉ nghe qua đài BBC, bác Thông là công an được nghe đài BBC thoải mái. Thỉnh thoảng ba mình chui ra khỏi hầm, chạy sang nhà bác Thông, nói răng rồi răng rồi. Bác cười khà khà, nói Liên Xô thắng chơ răng, Liên Xô toàn thắng, Bắc Triều tiên cũng thắng. Ba mình lập tức mổ con gà nấu cháo cho cả nhà ăn, cổ cánh để dành cho bác Thông với ba mình nhậu mừng Liên Xô, Bắc Triều Tiên thắng lợi.

Bác Thông nhấp chén rượu khà một tiếng rõ to, nói è he đế quốc thực dân chơi chi lại Liên Xô. Ba mình chấm chấm mút mút cánh gà, nói đúng đúng, chuyến ni Liên Xô, Bắc Triều đều vào tứ kết, giỏi quá giỏi quá. Đến khi nghe tin Bắc Triều Tiên thua Bồ Đào Nha ở vòng tứ kết, bác Thông chạy sang nhà mình, ngồi bệt giữa nhà, nói Bắc Triều thua Bồ rồi, tức quá tức quá. Ba mình ngồi thừ thở hắt ra, nói răng rứa hè. Bác Thông trợn mắt chém tay, nói tại thằng Nam Hàn nó phá quá, các đồng chí mình không yên tâm đá bóng. Ba mình gật đầu cái rụp, nói đúng đúng, mả cha thằng Nam Hàn ác chi ác lạ. Đó là lần đầu tiên mình nghe ba mình chửi thề.

Mình nhớ như in buổi chiều tháng 7 năm đó ( 1966), một buổi chiều khốc liệt dân Thị trấn quê mình. Máy bay Mỹ thả bom trúng bãi giấu xăng dầu của bộ đội ở làng Chánh Trực, lửa cháy ngút trời từ 2 giờ chiểu đến 8 giờ tối. Máy bay Mỹ hết đợt này đến đợt khác quần nát Thị trấn, dân Thị trấn kéo nhau chạy lên làng Vùng Nổ, ba bốn chục người nhét chật cứng một hầm, nhiều đứa con nít ngất xỉu, thằng Vinh ( Nguyễn Quang Vinh) cũng ngất, nếu ba mình không kịp lôi nó ra khỏi hầm chắc nó chết luôn.

Cả nhà mình rời khỏi làng Vùng Nổ chạy ngược lên làng Đông Dương. Dọc đưòng gặp nhà bác Thông cũng đang gồng gánh chạy lên làng Pháp Kệ. Nửa đêm gặp nhau trên trảng cát, ai nấy xơ xác tơi tả nói không ra hơi, cơm không nước hết đói khát vàng mắt. Không thể tin được ba mình với bác Thông lại nói chuyện bóng đá. Bác Thông hớt hãi chạy đến, nói anh Đạng anh Đạng, biết tin gì chưa, Liên Xô thua rồi.

Mạ mình, chị Nghĩa chị Liên tưởng Liên Xô thua Mỹ sợ quá khóc rú lên. Bác Thông vội vàng xua tay, nói không phải mô không phải mô, Liên Xô đời mô thua Mỹ, là nói chuyện thua bóng đá. Bán kết Liên Xô thua Đức, tranh giải ba Liên Xô thua luôn Bồ, rứa mới đau. Ba mình đứng lặng phắc, rất lâu sau ông mới thở hắt ra, nói toàn đế quốc thực dân thắng cả hà bay, đ. mạ. Lần đầu tiên mình nghe ba mình văng tục.

Hồì nhỏ không thể hiểu được, cứ tưởng bóng đá là chuyện của con nít quan tâm, ai dè các cụ say bóng đá yêu Liên Xô đến mức ấy. Đến khi lớn lên, được xem ti vi, biết world cup là gì, biết Liên Xô đá đấm ra sao thì mình cũng có tâm trạng y chang các cụ. World cup 1986, Liên Xô gặp Bỉ ở vòng 2, trận ấy Liên Xô đá trên cơ Bỉ nhưng ông trọng tài, tên gì quên mất rồi, xử ép, bắt việt vị tào lao, mấy lần Liên Xô được hưởng 11 m đều lờ tịt. Liên Xô thua tan nát, cả hội ngồi lặng thinh, im lặng như một nấm mồ. Anh Ngô Minh nốc cạn chén rượu dằn mạnh cái chén, nói đ. mạ, có thằng trọng tài ở đây tao đấm nát mặt.

World cup 1990, hồi này chia tỉnh mình đã ra làm việc ở Quảng Trị, Liên Xô thắng Cameroon 4-0 ai nấy hỉ hả, nhậu nhẹt tưng bừng cho đến sáng, ca hát vang trời. Đến khi đá với Argentina thua, đá với Romania thua tiếp ai nấy thất thần như người mất sổ gạo. Trận đá với Romania, thua 2 quả rồi mà Liên Xô rề rà như là đang thắng, có cảm tưởng đá tảng đang đeo chân họ. Chị Kim Quí, nghệ sĩ kịch nói, rất ít khi xem bóng đá, chỉ trận nào có Liên Xô chị mới thức xem với chồng con. Thấy cầu thủ Liên Xô chạy lệt bệt trên sân, chị sốt ruột kêu to, nói vơ Liên Xô nời, đá đi với.

Nhưng Liên Xô không nghe chị Kim Quí, họ rời world cup với những gương mặt thất trận, buồn thế thảm. Đó cũng là hình ảnh cuối cùng mình nhìn thấy Liên Xô, từ đấy về sau vĩnh viễn không còn thấy Liên Xô trên sân cỏ thế giới nữa. Cả quạt tai voi, xe đạp Sputnik, tủ lạnh Saratop cũng không còn. Ôi Liên Xô ôi là Liên Xô.

4. Kể từ World cup 1994 dân ta đã nghiện ngập world cup lắm rồi. Báo chí nhờ thế được một phen hốt bạc nhờ world cup. World cup 1998 báo Thể Thao văn hoá của TTX có sáng kiến ra tờ Tin nhanh world cupra hằng ngày, bán chạy như tôm tươi, tiền nhiều như quân Nguyên. Đến world cup 2002 thì hầu như các báo lớn đều có Tin nhanh Worl cup. Mỗi sáng ngủ dậy mò ra sạp báo ôm một ôm Tin nhanh world cup đủ loại, nhẩn nha đọc suốt ngày mới hết.

Rồi thì đua nhau viết báo, đám văn chương đến mùa worl cup tha hồ vung bút kiếm tiền mua rượu, cứ mỗi ngày viết một bài, hết tháng world cup cũng thu được khẳm tiền, xưa được 5, 7 triệu bây giờ kiếm được vài chục triệu chứ chẳng chuyện chơi. Tất nhiên lĩnh ấn tiên phong là Thanh Thảo, từ năm 1994 anh đã viết ào ào. Hễ xong một trận, sáng mai ra báo đã thấy có bài anh rồi. Có hôm kết thúc trận đấu lúc 3, 4 giờ sáng vẫn thấy có bài anh, rất nể. Thì ra anh vừa xem viết bài. Xong hết hiệp 1 bài đã hòm hòm, chỉ cần nhìn thế trận là tán được rồi, chỉ cần chờ xong hiệp 2 bổ sung vài thông tin là gửi bài đi.

Sau đó một loạt văn sĩ xông vào bình luận bóng đá rôm rả phết, Yên B a, Anh Ngọc vừa viết báo vừa lên ti vi bình luận trước trận đấu, sau có cả Võ Khắc Nghiêm, Nguyễn Nhật Ánh, Nguyễn Việt Hà, Nguyễn Trọng Tạo… tùm lum tùm la. Mình cũng tham gia được hai, ba mùa world cup, World cup 2002 nhuận bút mua được cho con cái xe máy, hi hi.

Cả mấy nghệ sĩ sân khấu điện ảnh Đức Trung, Xuân Bắc, Doãn Hoàng Giang, cũng viết bão cũng lên ti vi bình luận loạn cả lên, rất xôm trò. Nhưng rồi rơi rụng dần đi cả. Trụ vững nhất, lâu dài nhất trong đám văn sĩ viết bóng đá vẫn là Thanh Thảo và Nguyễn Nhật Ánh. Thanh Thảo viết cho báo Thanh Niên, Nguyễn Nhật Ánh với cái tên Chu Đình Ngạn viết cho Sài gòn giải phóng. Mỗi anh một kiểu, Thanh Thảo hay tán về phép dùng người, thiên thời địa lợi, Chu Đình Ngạn lại nghiêng về tính văn hoá trong bóng đá, đọc rất thú.

Sở dĩ đám văn sĩ bỏ cuộc sớm vì làm báo world cup phải khoẻ và láu. Mấy ông nhà văn già thức khuya được dăm bữa là qùi gốí xin hàng, không thể đánh đu với đám trẻ. Làm báo bóng đá phải láu một chút mới chạy kịp với thời gian. Nhà văn ngoài đời thì láu lĩnh lắm chứ viết báo thì rất thật thà, xem cho hết trận rồi pha trà uống vài ba hiệp mới ngồi vào bàn viết. Khi đó báo đã vào nhà in mất rồi, không ai chờ được.

Phải như mấy ông viết bóng đá chuyên nghiệp kia, đầu hôm bóng chưa lăn đã tán trước HLV thế nào, cầu thủ ra sao. Bóng lăn được nửa trận đã tán xong cả thế trận, hết hiệp 2 biết kết quả tán thêm vài ý, viết vài câu kết thật có cánh coi như xong một bài. Nhược bằng kết thúc trận đấu có nhiều bất ngờ thì phải khôn ngoan xoay trở sao cho không phải viết lại mà vẫn đúng y như thế trận.

Món này thì mấy ông viết bóng đá chuyên nghiệp khôn cực, đá kiểu gì cũng không chạy ra ngoài trang báo viết sẵn của họ. Ví dụ trận Brazil- Hà Lan vừa rồi chẳng hạn, ví dụ thôi nhé, đầu hôm bóng chưa lăn họ đoán chắc Brazil sẽ thắng, viết ngay cái đầu đề Cơn lốc màu da cam lại tan nát, rồi tán thế trận Brazil hùng mạnh, ép sân Hà Lan như thế nào, rồi nhắc đến Kaka, Robinho, Fabiano chảy nhảy, tranh bóng, phạm lỗi bị phạm lỗi ra sao.. cứ y như thật.

Khi bóng lăn nếu thế trận diễn ra như dự đoán thì họ chỉ điều chỉnh vài thông tin, tán thêm vài câu về bàn thắng thế là xong. Ngộ nhỡ bị Hà Lan “lật kèo” thì sửa lại ngay cái đầu đề là Cơn lốc màu da cam lại bùng nổ, đọan tán dương Brazil vẫn để nguyên, chỉ cần viết thêm câu: những tưởng Brazil sẽ đi hết trận đấu với khí thế như thế, ngờ đâu hiệp 2 là cả một sự sụp đổ đau đớn, thất vọng tràn trề, he he như vầy như vầy, rõ là nói xuôi cũng được nói ngược cũng xong gọi là bình luận bóng đá.

Bây giờ già cả rồi, không viết báo lên tivi nữa thì tụ bạ vừa nhậu nhẹt vừa xem vừa cá cược, cũng chỉ cá cược bia rượu chơi vui nhưng cũng tốn kém phết. Anh em nhà văn vẫn kháo nhau, hễ thấy Anh Ngọc lên ti vi phán đội nào thằng thì cứ bắt đội đó thua là chắc ăn nhất. Quả đúng vậy, chưa khi nào thấy Anh Ngọc phán trúng, bình rất hay nhưng phán thì sai bét, hi hi

Trước mùa worl cup Bảo Ninh lo tích cóp thật nhiều tiền vì mùa nào anh cũng thua trắng mắt. Bảo Ninh dốt bóng đá, cá cược toàn a dua, thấy người ta bắt Brazil ào ào anh cũng bắt, đến khi Hà Lan đá vào một quả anh bắt Hà Lan, thấy Brazil tấn công ghê qua anh lại nhảy sang bắt Brazil. Mọi người nói quá tam ba bận, ông không được thay đổi nữa nhé. Bảo Ninh mặt vênh lên, búng tay cái tách, nói ok, quân tử nhất ngôn. Vừa dứt lời thì Hà Lan lại đá vào, anh xoa đầu bứt tai, nói đéo vào đéo vào, tao bắt Hà Lan.

Trung Trung Đỉnh thì thắng lia xia, cứ chục trận anh thắng đến bảy tám. Mọi người thấy lạ, cái ông bóng đá tơ lơ mơ, vừa xem vừa ngủ gật thế mà phán đâu trúng đó. Té ra anh toàn bắt cá theo thằng Cún con trai út của anh. Thằng này cực giỏi, 7 tuổi đã thuộc hết tên cầu thủ giải bóng đá ngoại hạng Anh, lên đến 10 tuổi thì cầu thủ giải Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Đức, Hà Lan nó đều thuộc hết, còn biết lai lịch cầu thủ đến tận chân tơ kẻ tóc. Kinh.

Trước khi xách xe ra khỏi nhà anh Đỉnh nói Cún ơi, bố bảo này, bắt thằng nào hả con. Nó bảo bắt thằng nào anh bắt thằng đó, chẳng lý do lý trấu gì sất, cũng chẳng thèm tranh cãi với ai. Trận Brazil- Hà Lan vừa rồi, cả hội bắt Brazil, mỗi mình anh bắt Hà Lan. Mọi người hỏi sao bắt dại thế, anh nói dại gì, thằng Cún nhà tao nó bảo thế. Hết hiệp một Brazil dẫn một quả, anh gọi về nhà, nói Cún ơi, mày bảo mẹ chuẩn bị cho bố một thùng bia, thua bố nó rồi.

Thằng Cún nói mới hiệp một sao bố bảo thua, anh nhăn nhó nói thua, con ơi thua, Brazil mạnh như trời làm sao thắng được nó. Đến khi Hà Lan thắng Brazil 2-1 anh nằm dạng chân tay giữa sàn nhà cười khà khà, nói tóm lại thắng Cún nhà tao vẫn thiên tài.

Cá tiền có lẽ chỉ có Nguyễn Thanh Vân và Nguyễn Việt Hà là ham. Thanh Vân tỉnh, tính toán rất bài bản, mùa world cup nào cũng thua thắng ngang nhau. Việt Hà thì thua đậm, mùa nào cũng mất toi một mớ tiền. Hễ thắng được trận nào thì khoe rầm trời, chiêu đãi tùm lum, thắng một triệu chiêu đãi hai, ba triệu. Thua thì im re, ai hỏi thì đổ tại người này người kia làm nó xui. Trận Brazil- Hà Lan mình hỏi thua mấy chai, nó bảo năm chai( năm triệu) rồi thở hắt ra, nói anh Nguyên (Phạm Xuân Nguyên) xui lắm, cứ trận nào anh nhắn tin trước trận đấu là thế nào em cũng thua. Trận Đức- Achentina mình hỏi thua mấy chai, nó im lặng không nói, chắc là thua đậm. Gặng hỏi mãi nó lại thở hắt ra, nói con vợ em chán thế, đội Achentina đang chào cờ, nó mặc váy ngắn cứ lượn qua lượn lại trước ti vi, em thua là phải thôi. Hi hi.

Thua thắng gì cũng sắp qua mùa World cup, rồi mùa tooc rã rơm khô, bậu về quê bậu biết nơi mô mà tìm. Bốn năm nữa mới lại có world cup, lâu quá là lâu. Đám văn già như mình tính tuổi thọ theo mùa world cup, chả biết Trời Phật còn cho sống khoẻ được mấy mùa world cup nữa đây, lạy Trời lạy Phật lạy Trời lạy Phật.

Rút từ Chuyện đời thường vớ vẩn