Những chuyện vui vui về quan trí

 

 

Ngày nhỏ ngồi học cạnh thằng Trung cu đơ suốt cả cấp 3. Gọi cu đơ vì nó bị ngã gãy tay, bệnh viện huyện ghép xương không khớp, cái tay bị đơ ra. Bạn bè toàn gọi nó là Cu Đơ, quên luôn tên thật của nó.

Cu Đơ học dốt văn nhưng luôn chê cô giáo dạy văn dốt. Mình hỏi vì sao, nó bảo, tao chép nguyên bài văn của mày, tao còn sửa lỗi chính tả cho mày nữa, thế mà văn mày lúc nào cũng 8, 9, văn tao toàn 5,6. Mình chỉ biết nhăn răng cười.

Lớp 10 học Bước đường cùng của Nguyễn Công Hoan tả ông quan phụ mẫu to béo độc ác. Cu Đơ nhăn răng cười, nói, tên chi lại tên Phụ Mẫu, hết tên để đặt rồi à. Mình nói, ê ngu ngu, phụ mẫu không phải là tên của ổng. Ý nói quan là bậc cha mẹ của dân, thay vì gọi quan lớn người ta gọi quan phụ mẫu. Cu Đơ ngượng, cãi chữa thẹn, nói, quan vừa cha vừa mẹ thì quan là pê đê à!

Mình biết thằng Trung cu đơ chẳng biết pê đê là gì nhưng không dám bóc mẽ nó nữa, sợ điên lên nó cho một đấm dập hàm. Tay nó bị gãy vẫn cứng như sắt.  Mình nói, ừ, đã pê đê lại còn ngu. Quan ngày xưa toàn ngu. Quan của Nguyễn Công Hoan ngu, quan của Ngô Tất Tố càng ngu, quan của Vũ Trọng Phụng ngu nốt. Cu Đơ gật đầu lia lịa, nói đúng đúng… Ngu chi ngu cực kỳ. Ngu chi ngu tàn bạo.

 Tất nhiên Cu Đơ không biết Nguyễn Công Hoan, Ngô Tất Tố, Vũ Trọng Phụng là ai. Đến Nguyễn Du nó còn chẳng biết ông cha căng chú kiết nào nữa là. Cứ chê quan ngu là nó sướng, ủng hộ liền. Nó hỏi, rứa quan ngày nay có ngu không? Mình tịt. Bèn biến báo, nói, bây giờ làm gì có quan. Rứa mấy ông to không phải là quan à?  Cu Đơ hỏi. Mình nói, không, đó là cán bộ, không phải quan. Thế mà Cu Đơ cũng tin. Hi hi.

Lớn lên thằng Trung cu đơ biết mình nói phét. Một hôm hội lớp, ngồi nhậu,  nó bỗng nổi hứng mắng mình ngày xưa lừa nó. Rồi nói lia xia về quan trí. Nó nói thời nào cũng có quan, quan trí thời nào cũng thấp, thời này thấp nhất.

Mình định trêu Cu Đơ, hỏi, có thấp bằng mày không? Chưa kịp mở mồm nó đã nói, thấp ngang tao, có khi thấp hơn. Không ai cãi nó cả. Chuyện này rõ ràng như ban ngày,  chỉ có Cu Đơ mới tự thấy như một phát minh.

 Cu Đơ nói nhiều, giọng điệu như ông giáo. Mà ông giáo thật, ông giáo Trung, chỉ có bạn bè vẫn coi nó là thằng Cu Đơ. Nó bảo, quan trí thấp, nhưng ít ai nghĩ dân đẻ ra quan, dân trí mình thấp thì quan trí làm sao mà cao được.  Thế là Cu Đơ khui đúng bầu tâm sự của mọi người, ai nấy đua nhau nói.

Tối đó rời đám nhậu bạn bè, mình cứ vẫn vơ câu chuyện quan trí của thằng Trung Cu Đơ, nhớ tới nhiều chuyện cười ra nước mắt.

 Chẳng ai sinh ra đã giỏi giang, ai cũng bắt đầu từ không biết đến biết. Thấp cao không thành vấn đề nếu biết mình đang ở đâu. Biết sở học của mình còn nhiều thiếu sót để phấn đấu tu dưỡng là chuyện của mỗi người hằng này, từ quan đến dân ai cũng thế. Chuyện đáng nói là nhiều người khi đã ra làm quan, ăn trên ngồi tróc, lại tự cho mình là  Anh biết tuốt, chỉ biết phán xét dạy dỗ mà quên mất lắng nghe học hỏi người khác, tự đó gây ra nhiều tấn bi hài cười ra nước mắt.

Chuyện xưa kể rằng có mấy ông lính ngồi buồn nghêu ngao mấy câu Kiều, thủ trưởng đi qua, nói, thơ ai mà hay thế. Mấy ông lính nói thơ của Nguyễn Du. Thủ trưởng gật gù, nói đồng chí nào biết đồng chí Nguyễn Du ở đơn vị nào, trung đoàn đang cần có người phụ trách bích báo.  Hi hi thủ trưởng này đúng bằng anh Cu Đơ thời đi học.

Chuyện nay một ông quan chức tỉnh nọ gặp gỡ anh em văn nghệ trong tỉnh, nói,  các đồng chí phải học tập Nguyễn Tuân, ông viết Chị Dậu rất sâu sắc triết lý. Có người đùa, nói, chị Dậu bây giờ làm ở Nông trường Sông Hậu đấy thủ trưởng ơi. Lập tức ông này vỗ đùi đánh đét, nói, đúng rồi, chính là bà Ba Sương, tôi còn lạ gì.

Xưa, hầu hết các quan đều xuất thân từ văn, tức muốn làm quan phải đỗ đạt văn chương. Nay khác, quan chức yếu kém văn chương chẳng ai chê trách, làm nghề này yếu kém nghề khác gì mà chê trách. Có điều như ông bà ta dạy: biết thì thưa thốt, không biết dựa cột mà nghe. Làm quan cũng phải biết dựa cột nghe dân nói thế mới gọi là biết làm quan, chứ cứ gồng lên cao đàm khoát luận mấy thứ mình mù tịt chỉ tổ cho thiên hạ cười chê.

 Một vị quan đầu tỉnh, khi được mời lên nói chuyện với anh em văn nghệ sĩ, đã khoát tay hùng hồn, nói, nước Pháp vĩ đại đã sinh ra hai anh em nhà văn Rô Manh và Rô Lăng! Giá ông cúi xuống hỏi Romain Rolland là ai để người ta giải thích cho đó là nhà văn Pháp đoạt giải Nobel văn học năm 1915 tác giả của Giăng Kristôv. Khi đó ông được tiếng là ông quan hay. Đằng này ông nhắm mắt nói bừa, gọi Rô họ Rô tên là hai ông Rô, lòi cái đuôi dốt của mình ra có phải khổ không. 

 Chủ tịch Hội Văn nghệ của một tỉnh  tiếp đoàn văn nghệ sĩ Trung Quốc ghé thăm. Nếu ông thật thà nói rằng ông chẳng biết gì nhiều về văn hoá Trung Hoa, mong được chỉ giáo thì hay biết mấy. Nhưng không. Ổng ra sức chứng tỏ cái sở học của mình. Ổng nói về Khổng Tử, Mặc Tử, Tuân Tử, Hàn Phi Tử… vân vân Tử. Toàn những Tử ổng chỉ mới nghe tên, còn sách họ dày mỏng, hay dở thế nào tất nhiên ổng mù tịt. Cao hứng ổng khua tay cao giọng, nói tôi ghét Đát Kỉ, Lữ Hậu nhưng yêu Lã Thị Xuân Thu. Lã Thị Xuân Thu là người đàn bà đáng trọng nhất lịch sử Trung Quốc!

Các văn sĩ Trung Quốc ngơ ngác không hiểu ra làm sao. Suốt năm ngàn năm lịch sử Trung Quốc không hề có bà nào nổi danh tên là Lã Thị Xuân Thu. Hóa ra ông nhầm cuốn sách với tên một người đàn bà. Lã Thị Xuân Thu là sách sử luận của ông họ Lã (tương truyền của Lã Bất Vi) viết về thời Xuân Thu, trăm sự do cái chữ thị mà ra.

Cũng vậy đối với một vị đứng đầu một  thành phố nổi danh về văn hoá khi đến chỉ đạo một hội nghị khoa học. Đứng trước bao nhiêu giáo sư tiến sĩ, tiếng tây thuộc như cháo chảy, ông đã lớn tiếng khoe ông đọc báo Tây hằng ngày, ông nói “ Tôi có đọc tờ Niu oóc ti mét, người ta có nói rằng…”.  Mọi người cười ầm, tờ New York times ông lại phát âm ra Niu oóc ti mét. Phát âm không được thì đọc cái gì.

Tuần vừa rồi nhân Quốc hội bàn về việc có nên làm tàu cao tốc hay không, nhiều vị ủng hộ hăng hái lắm. Một vị nói:: “Xi măng, sắt thép đang dư thừa sẽ được dùng hết. Hàng nghìn lao động sẽ có việc làm”. Chả hiểu khi nói vậy vị này có bíêt vốn ODA là gì, phải dùng nó thế nào không và số tiền 56 tỉ đô la là bao nhiêu. Không lẽ vay vốn ODA để giải quyết số xi măng sắt thép tồn động? Nếu biết xếp tờ một đô la nối đuôi nhau thì 56 tỉ đô  la sẽ có chiều dài 6.400 km, hơn ba lần chiều dài nước mình, thì chắc chắn vị này sẽ không nói liều như thế.

Một vị khác cũng hăng hái ủng hộ làm tàu cao tốc đã nói: “Các nước có chỉ số IQ cao đều xây đường sắt cao tốc. Ra nước ngoài tôi đi thử rồi. Tốc độ nhanh, an toàn, trẻ em đi học, bà mẹ đi làm… ”. Củng chả hiểu vị này có phân biệt tàu cao tốc, ga này cách ga kia hàng trăm km, với tàu điện hay không mà dám nói làm tàu cao tốc để “trẻ em đi học, bà mẹ đi làm”. Còn như bảo “Các nước có chỉ số IQ cao đều xây đường sắt cao tốc” thì e rằng vị này không biết chỉ số IQ dùng để làm gì. Cũng có khi vị này nhầm IQ với ông AQ, một nhân vật của Lỗ Tấn bên nước Tàu chăng?

Sáng ra quán cà phê lại gặp nhau, hội lớp mà. Mình kể lại những chuyện vui vui về quan trí tối qua vừa nhớ lại. Mọi người cười nghiêng ngả. Cu Đơ cũng cười. Nó hích cùi chỏ vào mình, nói, thằng ni giỏi thiệt. Kiếm đâu ra mấy chuyện hay vậy cha? Mình cười, làm  dân riết thì có đủ chuyện như vầy. Cu Đơ mắt sáng lên, vỗ đùi đánh đét, nói, đúng đúng. Nếu mày làm quan riết sẽ có vô số chuyện dân ngu khu đen, đúng không?

Lần đầu tiên mình thấy thằng Cu Đơ thông minh.